Eenvoudige sliktest helpt longontsteking voorkomen bij ouderen
Publiceerdatum
Een glas water van 90 milliliter. Meer is er niet nodig om het risico op een longontsteking bij kwetsbare ouderen met een gebroken heup flink te verlagen. In het Spaarne Gasthuis zetten verpleegkundigen sinds 2020 een eenvoudige slikscreening in bij opname. De resultaten zijn veelbelovend.
Oudere patiënten die worden opgenomen met een heupfractuur lopen een verhoogd risico op complicaties, zoals een longontsteking door verslikken. Verpleegkundigen op de Geriatrische Traumazorg Unit (GTU) in Haarlem Zuid vragen deze patiënten daarom tijdens het opnamegesprek om in één teug een bekertje met 90 ml water leeg te drinken.
Signalen van verslikken, zoals hoesten of schrapen, geven aan dat extra zorg nodig is. Denk aan een aangepast dieet of beoordeling door een logopedist. Bij patiënten zonder tekenen van verslikken kan een normaal dieet worden gestart.
Uit interne evaluatie blijkt dat de test goed uitvoerbaar is: bij 85% van de patiënten werd de test afgenomen, meestal vóór de eerste maaltijd. Bij 90% van hen werd geen probleem vastgesteld. De verschillen in uitkomsten zijn duidelijk:
• Bij patiënten zonder test kreeg 12% een longontsteking
• Bij patiënten met test was dat slechts 5%
• Bij patiënten met afwijkende test liep het percentage op tot 21%
“Het is een simpele handeling met grote impact,” zegt Erik van Duijvenvoorde, verpleegkundig specialist geriatrie. “We kunnen in enkele minuten bepalen wie risico loopt, en direct maatregelen nemen. Dat voorkomt complicaties en geeft rust voor patiënt en zorgverlener.”
De test is nog niet wetenschappelijk gepubliceerd, maar werd bij de herbeoordeling van de STZ (Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen) benoemd als een goed voorbeeld van verpleegkundige innovatie in de geriatrische traumatologie. Het Spaarne Gasthuis onderzoekt of deze aanpak ook op andere afdelingen bruikbaar is.