Groei met specialisme ernstig overgewicht

Het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp gaat met de komst van bariatrische zorg uit het MC Slotervaart een landelijke rol spelen in de strijd tegen ernstig overgewicht. In Amsterdam voerde het bariatrische team vorig jaar 1200 operaties uit. Verdere groei lag in de verwachting maar het faillissement van MC Slotervaart doorbrak tijdelijk de stijgende lijn.

Voor bariatrisch chirurg Sjoerd Bruin was tijdens de zoektocht naar een nieuw onderdak al heel snel duidelijk dat het Spaarne Gasthuis de aangewezen plek was. ,,We zijn bij alle ziekenhuizen in de regio langs geweest. Vanaf het begin voelden we dat dit dé plek was. Een grote sterke organisatie met een grote vakgroep heelkunde die ons warm en prettig ontving. Een organisatie die het multidisciplinair werken tot speerpunt heeft gemaakt. En die visie sluit volledig aan bij onze aanpak waarin chirurgen, psychologen, maag-darm-artsen, diëtisten, orthopeden, urologen en verpleegkundigen samenwerken. De zorgverzekeraar moest ook nog instemmen maar die kon zich volledig vinden in onze argumenten en sloot aan bij de verhuizing.’’

In totaal komt er een team van ruim vijftig mensen vanuit Amsterdam naar het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp. Een team dat de afgelopen tien jaar mensen met ernstig overgewicht – ook wel morbide obesitas genoemd – vanuit het hele land behandelde. Van enkele tientallen ingrepen per jaar ontwikkelde het MC Slotervaart tot hét expertisecentrum voor bariatrische zorg.

Morbide obesitas wordt bepaald door de zogenaamde Body Mass Index (BMI), die de verhouding tussen lichaamsgewicht en -lengte weergeeft. Bariatrisch zorg is geïndiceerd bij een BMI van 40 of van 35 als er sprake is van bijkomende aandoeningen als suikerziekte, hoog cholesterol, versleten gewrichten en ernstige slaapstoornissen (apneu).

In Nederland lijden 300 000 mensen aan morbide obesitas maar slechts 2 procent wordt geopereerd. Bruin: ,,De mensen die wij uiteindelijk opereren hebben vaak al een levenslange strijd tegen overgewicht achter de rug. Bij de keuze tussen operatie en doorgaan op de oude voet wordt vaak voor het laatste gekozen. De drempel is te hoog. Vroeger waren huisartsen ook veel terughoudender in de doorverwijzing naar het ziekenhuis. Dat is veranderd: de operatie-optie wordt inmiddels door de huisarts actief met patiënten besproken.’’

De operatie die het meest wordt uitgevoerd is de zogenaamde gastric bypass. Daarbij wordt de maag verdeeld in een groot en een klein deel waaraan de dunne darm wordt verbonden. De gastric bypass leidt tot snelle verzadiging. Bruin: ”Mensen die wij opereren moeten structureel soms zestig kilo afvallen.’’

De trend is dat de meeste mensen met morbide obesitas na de ingreep in anderhalf jaar een derde van hun gewicht afvallen. Daarna komt iedereen weer wat aan zodat het gewichtsverlies op de lange termijn gemiddeld 25 procent bedraagt. Bruin: ,,Van de mensen die niet langer dan vijf jaar een bijkomende ziekte als slaapapneu of diabetes hebben, raakt 85 procent na de ingreep die aandoening kwijt. Dat zijn natuurlijk geweldige resultaten.’’

Maag-, darm- en leverchirurg Ronald Vuylsteke ziet de komst van de Amsterdamse collega’s als een zeer welkome uitbreiding van het chirurgische pakket van het Spaarne Gasthuis. ,,Vanaf het begin hadden we een goed gesprek waarvan wij als maatschap chirurgie een hoop energie kregen. We gaan voor duurzame zorg en daar past bariatrie helemaal in. Ook omdat het een heel zorgpad betreft. Niet alleen een chirurgische ingreep maar ook nazorg tot jaren na de operatie. Je merkt dat de kruisbestuiving en het van elkaar leren al in volle gang is. Voor een topklinisch ziekenhuis als het onze is dit een geweldige toevoeging, ook voor onze opleidingsmogelijkheden.’’

De eerste ingrepen zijn de afgelopen weken al verricht. Het ging daarbij om acute patiënten bij wie een van de complicaties van een ingreep optraden. Het bariatrisch team van MC Slotervaart heeft meer dan 7000 patiënten nog steeds in zorg van de 9000 mensen die zijn geopereerd. Bruin: ,,Het gaat om gespecialiseerde zorg door mensen die snappen wat er bij deze mensen aan de hand is en de specifieke problemen die na ingrepen kunnen optreden in hun achterhoofd hebben.’’

De verwachting is dat na de volledige verhuizing van de bariatrische zorg naar Hoofddorp binnenkort ook geplande operaties plaatshebben. Dat is hard nodig om de wachtlijst van 700 mensen in te korten.

Obesitas is na roken de belangrijkste oorzaak van ziekten in Nederland en het probleem groeit. De rijksoverheid wil dit met het recente Nationaal Preventieakkoord verlagen. Het doel is dat in 2040 is nog maar 40 procent van de volwassen Nederlanders te zwaar is. En nog maar 7,1 procent obesitas heeft. Dat is nu nog 14,5 procent. Bruin: ,,Het is een buitengewoon groot probleem dat je niet met operaties moet oplossen. Dat is pas het eindstadium en geen wondermiddel. We moeten grotere stappen maken richting preventie.’’

Bron: Haarlems Dagblad, 3 december
Auteur: Jacob van der Meulen
Foto: Toussaint Kluiters