Het mes kan in controles

Lees het artikel in het Haarlems Dagblad | 9 juli 2025 | Door: Ivo Laan | Foto: United Photos/ Toussaint Kluiters.

Veel patiënten van het Spaarne Gasthuis hoeven niet meer voor elke periodieke controle naar het ziekenhuis af te reizen. Het Thuismonitoring centrum houdt voortaan de gegevens van patiënten op afstand in de gaten. ,,De invoering van het centrum scheelt zoveel ziekenhuisconsulten’’, zegt Paul Klarenbeek, medisch coördinator van het Thuismonitoring centrum.

In de hal van het Spaarne Gasthuis is het op een doordeweekse dag een komen en gaan van patiënten. Onder hen ook veel bezoekers die eigenlijk niet echt in het ziekenhuis gezien hoeven te worden, legt Klarenbeek uit, hij is behalve medisch coördinator van het Thuismonitoring centrum ook reumatoloog in het Spaarne Gasthuis. ,,Vandaag heb ik bijvoorbeeld patiënten gezien waarbij ik denk: dat gaat eigenlijk hartstikke goed. Dit bezoek hadden we best over kunnen slaan en kunnen vervangen door thuis monitoring.’’

Het Thuismonitoring centrum van het Spaarne Gasthuis, dat is gevestigd in de Hoofddorpse ziekenhuislocatie, ging onlangs van start, nadat er sinds 2023 is proefgedraaid. Nu zijn er drie ziektes waarbij patiënten de keuze krijgen om mee te doen met het Thuismonitoring centrum: reuma, MS en zwangerschapsdiabetes. Binnenkort komen daar onder andere COPD, IBD (chronische darmziekte) en controles bij een verhoogde PSA (prostaat) bij. ,,Over een paar jaar verwachten we thuis monitoring ingevoerd te hebben bij twintig ziekten’’, zegt Sanne van Kempen, afdelingshoofd van het Thuismonitoring centrum. De eerste resultaten zijn er al. Klarenbeek: ,,Bij reuma hebben we thuis monitoring aangeboden bij zevenhonderd patiënten. Dat scheelde zeventig tot tachtig procent van de consulten in het ziekenhuis, zowel fysiek als telefonisch.’’

Het is niet zo dat patiënten helemaal niet meer in het ziekenhuis hoeven te komen. Van Kempen: ,,Normaal hebben patiënten twee tot vier keer per jaar controle in het ziekenhuis. Dat doen we nu maar één keer. Bij de overige controles krijgen patiënten automatisch een vragenlijst die ze invullen via de app van het ziekenhuis. Daarin komen ook de uitkomsten van labonderzoek te staan.’’ Vervolgens komen die uitkomsten binnen bij het monitoringscentrum waar verpleegkundigen meteen kunnen zien als er iets aan de hand is waarvoor patiënten wel fysiek langs moeten komen in het ziekenhuis. Van Kempen: ,,Dus bijvoorbeeld als iemand meer last heeft dan eerst, of als een labuitslag reden tot zorg geeft.’’

Deze manier van werken, geeft rust en ruimte in de ziekenhuisagenda en die van de patiënten, legt Klarenbeek uit. ,,Voorheen wist ik niet zo goed wat ik in de spreekkamer zou krijgen. Soms had je veel patiënten achter elkaar die veel meer tijd nodig hadden dan verwacht, waardoor alle afspraken uitliepen. Of als je een paar afspraken had, waar alles eigenlijk redelijk stabiel is, dan zat ik te wachten op de volgende patiënt. Zonde van de tijd.’’ Nu weet een specialist veel beter wat er langskomt op het spreekuur. ,,We kunnen het beter inplannen. Als je op basis van ervaring weet dat van de honderd patiënten met thuismonitoring er bij twintig patiënten iets aan de hand is en langs moeten komen, kan je daar al rekening mee houden in de planning en ruimte vrijhouden.’’ Het voordeel van de controle op afstand is ook dat patiënten in alle rust de vragenlijst in kunnen vullen. Klarenbeek: ,,Dus geen gehaast onder druk van een consult.’’

De werkwijze is geen luxe maar noodzaak, legt Klarenbeek uit. ,,Dit geeft ons ruimte om de stijgende zorgvraag op te lossen en we voorkomen dat personeel met een burn-out thuis komt te zitten.’’ Van Kempen: ,,Van patiënten horen we ook dat ze nu veel sneller op de juiste plek komen in het ziekenhuis. Patiënten waar iets mee is, kunnen redelijk snel langskomen in vergelijking met vroeger.’’ De kans dat iemand in de blinde hoek van het ziekenhuis belandt, neemt ook af. ,,Als we zien dat iemand een vragenlijst niet heeft ingevuld, dan kunnen we even bellen om te vragen of het allemaal lukt. De patiënt raakt minder snel uit beeld.’’

Het is geen harde eis dat alle patiënten mee moeten doen met thuis monitoring, benadrukt het duo. Klarenbeek: ,,Niet iedereen hoeft dit te doen. Als alleen al de helft meedoet, dan geeft het zoveel lucht in de planning.’’ En niet het hele bezoek aan het ziekenhuis is afgeschaft. Van Kempen: ,,Elke patiënt gaat minstens één keer per jaar fysiek langs bij de arts voor een controle. Dat is wel het minimum. En als er iets acuuts is, dan kan iemand altijd aan de bel trekken.’’ Klarenbeek: ,,Daarom zijn we ook begonnen met de groepen patiënten waar de minste risico bestaat.’’

Voor het personeel is de werkwijze ook prettig, zegt Van Kempen. ,,We breiden uit van vier naar zeven verpleegkundigen op het Thuismonitoring centrum. Verpleegkundigen voor wie de diensten aan het bed te zwaar zijn geworden, kunnen een of twee dagen aan de slag in het thuis monitoringscentrum. Dat zorgt voor behoud van personeel op lange termijn, omdat het werk minder belastend is. En het is een manier om deeltijders misschien wat meer te laten werken.’’ Bovendien is het werk interessant voor verpleegkundigen. ,,Zoals voor verpleegkundigen die geïnteresseerd zijn in innovatie en ervaren verpleegkundigen kunnen op deze manier hun opgedane ervaring optimaal gebruiken.’’

De raad van bestuur is ook enthousiast over het Thuismonitoring centrum. ,,Door patiënten thuis in de gaten te houden, wordt de zorg slimmer georganiseerd. Er zijn minder afspraken nodig en de belasting van medisch specialisten neemt af waardoor zij meer patiënten kunnen helpen’’, zei Daphne Thijssen-Timmer, lid van de raad van bestuur, onlangs bij de opening van het centrum. ,,Het is ook een duurzame oplossing omdat er minder reisbewegingen zijn naar het ziekenhuis en minder fysieke contacten waardoor de kans op overdracht van infectieziekten wordt verkleind.’’  

Bij de invoering van dit soort innovaties is het de kunst om het zo simpel mogelijk te houden, legt Van Kempen uit. ,,Daarom hebben we ook besloten om het systeem te koppelen aan de bestaande ziekenhuisapp en niet een apart systeem aan te schaffen. Dat houdt het overzichtelijk.’’ Klarenbeek: ,,Met externe apps haal je allerlei functies binnen waar je niet zoveel mee kan en ongemerkt weer meer tijd kwijt bent. Dat is juist niet de bedoeling. Chatfuncties bijvoorbeeld. Heel leuk, maar dat kan ongemerkt leiden tot allerlei extra vragen die wel allemaal beantwoord moeten worden of doorgespeeld worden naar de juiste afdeling. Niet handig. Vragen stellen is natuurlijk mogelijk maar niet via een chatfunctie.’’ Van Kempen: ,,Voor je het weet, zit je met een extra afdeling met telefonisten.’’