Het ziekenhuisgebouw wordt minder belangrijk

Bestuursvoorzitter Leon Aarts van het Spaarne Gasthuis heeft bijna alle gemeenteraden bezocht. Zijn missie: het zorgverhaal van de toekomst uittekenen, terwijl er grote zorgen bestaan over of de gemeenten hun hospitaal nog wel behouden. „Het ziekenhuisgebouw wordt steeds minder belangrijk voor de zorg.”

Vlak voor de zomer gooide het Spaarne Gasthuis het roer radicaal om. Geen nieuw ziekenhuis in Haarlem-Zuid (Schalkwijk) van 400 miljoen euro, maar verdere concentratie van zorg in de bestaande drie gebouwen in Hoofddorp, Haarlem Zuid en Haarlem-Noord. Minder euro’s naar stenen en meer in personeel en innovatie. Waarbij straks de 24-uurs- en acute zorg samengaat in Hoofddorp of in Haarlem-Zuid om zo efficiënter te kunnen werken waardoor uiteindelijk met minder personeel meer mensen geholpen kunnen worden, is de bedoeling.

Zorgkloof

Een half jaar later zit het Spaarne Gasthuis nog steeds op dat spoor, zo leert het onderzoek dat in mei afgerond moet zijn, zegt Aarts die er een grafiekje bij pakt. „De zorgkloof waar we mee te maken krijgen is enorm. Meer vraag naar zorg door vergrijzing en minder personeel door diezelfde vergrijzing. Er zijn al nu wachtlijsten en als je de lijnen doortrekt naar 2030 en ziet wat we dan aan beschikbaar personeel hebben en wat de zorgvraag is, dan moet er wat gebeuren.” Aarts zei voor de zomer dat hij dat 'objectief’ onderzocht wilde hebben en 'zonder emotie’.

Maar de emotie bij de inwoners en de gemeenten was er wel degelijk: Haarlem zonder 24-uursziekenhuis en spoedeisende hulp? 'Onbestaanbaar'. Haarlem Noord geen dagziekenhuis meer? ’Een ramp’, luidden enkele reacties. Aarts maakte de afgelopen maanden een ronde langs bijna alle gemeenten om de zorgen aan te horen en om hun wensen en opmerkingen mee te nemen in het onderzoek. Het is een lastige opgave, want sinds het laatste nieuwe ziekenhuis werd gebouwd in de regio, gaan de gemeenten er inmiddels niet meer over, zelfs het ministerie niet. Het ziekenhuis zelf en de verzekeraar bepalen uiteindelijk. Wat de zorg bestuurder de gemeenteraden heeft proberen uit te leggen, is hoe de zorg in de toekomst georganiseerd moet worden en dat is nogal een verandering ten opzichte van wat we de afgelopen decennia gewend waren. „Het ziekenhuisgebouw wordt steeds minder belangrijk voor de zorg. Het Spaarne Gasthuis kun je zien als een organisme. Veel meer gericht op de wijken en buurten en in samenwerking met verzorgingshuizen, huisartsen en andere zorgpartners zoals de verloskundigen en de wijkverpleging.”

Meer zorg

Eén misvatting wil Aarts wegnemen, wie denkt dat er met het bundelen van de zorg ook minder wordt geleverd, heeft het mis. „We gaan de komende jaren juist meer zorg leveren, maar wel met minder personeel.” De insteek is op de meeste terreinen ook niet dat er bezuinigd wordt op personeel. „Neem de intensive care. Achter deze concentratie op één van de twee locaties zit geen financiële drijfveer. De IC is nu al één team, maar werkt op twee locaties. Als die straks op één locatie werken, kunnen ze meer patiënten helpen.” Aarts heeft voorzichtig positief nieuws, nu de eerste resultaten uit het onderzoek binnensijpelen. Tegen de landelijke trend in, is de verwachting dat er in deze regio nog groei zit in het aantal personeelsleden dat in de zorg aan de slag kan, en dat is zeker niet overal zo in Nederland de komende jaren. „Dat komt omdat veel jongeren zich hier in deze regio vestigen. Daar hebben we toch voordeel van de overloop uit Amsterdam”, zegt Aarts.

Thuis

Zijn inwoners, wethouders en patiënten uit de regiogemeenten, van Lisse tot Velsen vooral benieuwd in welk ziekenhuis ze straks nog terechtkunnen, hoeven patiënten straks volgens Aarts straks juist steeds minder vaak naar het ziekenhuis. „Patiënten worden sneller ontslagen uit het ziekenhuis omdat ze thuis in de gaten gehouden kunnen worden. Dan is het trouwens wel zaak dat je snel op een herstelknop kunt drukken als het toch misgaat. Of neem het toedienen van medicatie tegen kanker. Met begeleiding kunnen patiënten dat zelf doen thuis. Dat scheelt personeel én de patiënt hoeft minder vaak naar het ziekenhuis. En in het nieuwe Revalidatiecentrum JacobKliniek komt een palliatieve afdeling. Dat helpt allemaal om de druk in het ziekenhuis te verlagen.”

Locatie Noord

In Velsen werd onlangs nog een lans gebroken voor het idee om Haarlem-Noord mee te laten dingen als locatie waar alle 24-uursfaciliteiten gevestigd zouden kunnen worden, zo opperde gepensioneerd provincieplanoloog Paul Veldhuis. Nu gaat de keuze tussen de concentratie van acute en 24-uurszorg tussen de locatie Haarlem-Zuid of Hoofddorp. Een interessante gedachte, maar niet reëel, oordeelt Aarts. „In Hoofddorp en Haarlem Zuid zit al de infrastructuur voor 24/7-zorg, de intensive care en de operatiekamers en op beide locaties is een spoedeisende hulp. Haarlem Noord heeft dat allemaal niet. En niet te vergeten”, zegt Aarts die achterom door het raam van zijn kamer kijkt en wijst naar een glinsterende strook asfalt. „Er ligt hier een prachtige busbaan tussen de twee vestigingen in Hoofddorp en Haarlem-Zuid. Met een ambulance met alle toeters en bellen ben je in ongeveer zes, zeven minuten bij de andere vestiging. Maar dit moeten we nog precies onderzoeken.” Wat Aarts is opgevallen bij het bezoek aan de gemeenteraad in Velsen, is dat men de locatie Haarlem-Noord nog steeds ervaart als ziekenhuis, terwijl de locatie dat eigenlijk al jaren niet meer is. Toch heeft de locatie een belangrijke regionale functie. „Het is goed bereikbaar voor bloedprikken, radiologie en de huisartsenpost. Voor het maken van foto’s willen we Noord echt beschikbaar houden. Want het gaat om enorme aantallen. Per jaar 'doen we’ 250.000 foto’s in de hele regio. We zien ook bijvoorbeeld dat als iemand uit Nieuw-Vennep eerder geholpen kan worden in Noord dan in Hoofddorp, zo iemand bereid is om een paar kilometer verder te rijden naar Noord.”

Ideeën

Uit het onderzoek moet straks duidelijk worden wat er gebeurt met Noord. Een van de ideeën is om daar in samenwerking met zorgpartners patiënten te laten overnachten die medisch gezien niet meer in het ziekenhuis hoeven te blijven, maar ook nog niet naar huis kunnen. En blijft de huisartsenpost in Noord? Ook vanuit Velsen bestaat die levendige wens. Aarts snapt het belang. „Punt is dat wel dat het ziekenhuis daar niet over gaat.” In mei verwacht het Spaarne Gasthuis het onderzoek te hebben afgerond. In het lopende onderzoek zijn (nog) geen lijken uit de kast gekomen, zegt Aarts. Het nieuwe plan gaat nog steeds zo’n 200 miljoen euro kosten, als er niks raars uit het onderzoek naar de staat van de gebouwen komt.

Bron: Haarlems Dagblad dd. 10 februari 2025